Oorlogsverhalen uit een dorp

Tubbergen

Crash Halifax JD-318 AL-F

'Berlijn Brandt!'

Op de nacht van 29 december 1943 stond de Duitse hoofdstad Berlijn op het programma voor een bombardement.  De bemanningsleden van No. 429 Squadron van de RCAF waren P/O Allen L. Merkley, piloot; F/O Robert O. Marrion, navigator; F/O Charles W. Peasland, bommenrichter; Sgt Barry S. Ranson, boordwerktuigkundige; F/Sgt Edward N. Parker, radiotelegrafist/ boordschutter; Sgt Richard J.H. Walsh, rompschutter; F/Sgt Arthur G. Innes, staartschutter. Ongeveer zevenhonderd vliegtuigen zouden die avond en nacht in vijf aanvalsgolven deel namen aan de rai. De stroom bommenwerpers moest in twintig minuten Berlijn zijn gepasseerd, dit om de verdediging van de Duitse hoofdstad te overvoeren.  Enkele andere formaties bommenwerpers zouden ondertussen schijnaanvallen uitvoeren op de Maagdenburg en Leipzig om de Duitsers zolang mogelijk in onzekerheid te laten over het hoofddoel van de geallieerde aanval. Onder de grote strijdmacht bommenwerpers bevonden zich ook de Handley Page Haligaxes B-II serie IA van No. 429 (Bison) Squadron van de RCAF (Royal Candian Air Force) die op de basis Leeming in Engeland gestationeerd was.

Het startsein werd gegeven met behulp van groene lichtkogels en de gashendels werden naar voren geduwd, de motoren draaiden nu op volle toeren. Langzaam begon het toestel vaart te krijgen en verhief zich in de lucht waarvan het duister van de vallende avond reeds bezit had genomen.  De klok in het instrumentenpaneel wees 16:59 aan. Het landingsgestel werd ingetrokken, de tocht naar Berlijn was begonnen. Nog steeds klimmend op koers naderde het toestel, samen met de andere bommenwerpers Texel. Ze vlogen nu al een tijdje boven vijandelijk gebied, de bemanning keek dan ook ingespannen uit naar vijandelijk Flak-vuur en nachtjagers. Pas in het luchtruim boven het noordoosten van Drenthe werd de bommenwerper stroom aangevallen door nachtjagers. Tot aan het punt ten noorden van Leipzig werden minstens zestien toestellen neergehaald door Duitse jachtvliegers en afweergeschut. De formatie bommenwerpers waartoe ook die van Merkley hoorde, drong echter steeds verder Duitsland binnen. Ten noorden van Leipzig aangekomen zette Merkley koers naar Berlijn. Al in een vroeg stadium lichtte het doel op in een oranje gloed van brandende gebouwen. Deze waren veroorzaakt door de doelmarkeerders en brandbommen van de Pathfinderstoestellen  die reeds eerder boven Berlijn waren aangekomen om het doel te markeren. Deze nacht waren daarvoor Lancasters en de snelle Mosquito’s gebruikt.

Enkele tientallen kilometers voordat de Halifax boven Berlijn aankwam bij het zogenaamde Initial Point, nam Peasland, de bommenrichter de navigatie over en dirigeerde het toestel naar het gemarkeerd afwerppunt. Een tijdje later deelde hij aan Merkley mee dat hij de bomluiken al vast kon openen. Buiten was het een wirwar van zoeklichten en explodeerde luchtafweergranaten. De scherven daarvan kletterden tegen de romp, maar er werd geen schade aangericht en niemand liep verwondingen op. Peasland kon na enige tijd het sein “Bombs-gone” geven. De bommen vielen op de stad die gloeide. Een zucht van verlichting ging op onder de bemanningsleden: Nog even een rechte koers om de bominslagen te fotograferen en dan weg uit deze hel, naar huis. 

Tijdens de oorlogsjaren was van de Geesterse molen alleen een romp over. In een schuurtje achter de molen bracht F/O Marrison een nacht door. (Van links naar rechts, Ernst Jennissen – Jens Boswerger – Gerard Boswerger. (Bron: Zij kwamen bij dag en nacht, M. Klaassen).

Merkley kon beginnen aan de terugreis naar Leeming. Op de terugweg konden ze achter zich nog geruime tijd de oranje gloed van het brandende Berlijn zien. De aandacht mocht nog niet verslappen omdat er zich buiten in het donker nog altijd die Duitse nachtjagers bevonden. Mening vliegtuig is in het zicht van de thuisbasis neergeschoten. Merkley zat inmiddels met zijn Halifax op een hoogte van 20.000 voet en schoot flink op. Het duurde dan ook niet lang of Marrion kondigde de Duits-Nederlandse grens aan. Enkele ogenblikken later omstreeks kwart voor tien klonk er zonder enige waarschuwing vooraf een hels kabaal door het vliegtuig. Een Duitse nachtjager had hen nog te pakken gekregen. Na van de eerste schrik bekomen te zijn zag Merkley dat de beide stuurboordmotoren in brand stonden. En vrijwel direct daarop explodeerde de stuurboordvleugel omdat het vuur de brandstoftanks die zich daarin bevonden, had bereikt. Enkele bemanningsleden waaronder Merkley en Marrion werden uit het toestel geslingerd. Merkley die door de explosie bewusteloos was geraakt, kwam weer bij kennis toen hij door de duisternis richting aarde viel. Hij bedacht zich geen ogenblik en trok de parachute open en zweefde even later rustig naar beneden. Marrion kon ook zijn parachute redden, de overige bemanningsleden stortten echter met de brandende wrakstukken van de Halifax neer. Het grootste deel van de bommenwerper, de romp met een gedeelte van de bakboorvleugel kwam neer bij een boerderij van Olimulder aan de Vriezeveenseweg in Geesteren. Merkley is geland op de kloosters in Albergen en Marrion is veilig geland in Geesteren aan de Huyerenseweg.  Volgens een aantal bronnen is Marrion richting Borne/Zenderen gelopen en daar uiteindelijk gearresteerd. 

Bron: Zij kwamen bij dag en nacht – M. Klaassen -1990